زبری سطح چیست

زبری سطح (Surface roughness) که گاهی زبری نیز گفته می‌شود، یکی از مولفه‌های بافت سطح است. زبری سطح به صورت انحرافات یک سطح حقیقی در جهت بردار نرمال، از مقدار ایدئال آن تعریف می‌شود. اگر مقدار این انحرافات زیاد باشد، سطح زبر است و اگر مقدار این انحرافات کوچک باشد، سطح صاف است. در مترولوژی سطح، زبری، مولفه طول موج کوتاه و فرکانس بالای یک سطح اندازه گرفته شده می‌باشد.

مولفه‌های زبری سطح پروفیل در استاندارد بریتانیایی BS EN ISO 4287:2000 شرح داده شده‌است که با استاندارد ISO 4287:1997 معادل است. این استانداردها بر اساس “سیستم M” یا “خط متوسط” بیان می‌شوند.

پارامترهای زبری سطح خطی مختلفی موجود هستند اما کاربردی‌ترین و معروف‌ترین آنها Ra می‌باشد. از دیگر پارامترهای معروف می‌توان به Rz و Rq و Rsk اشاره کرد. در شکل 1 اکثر پارامترهای اندازه گیری نشان داده شده است.

شکل 1- الف

زبری سنج رافنس سنج پراپ

شکل 1-ب

از جمله پارامترهای مهم در پروفیل سطح (شکل 2) میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

  • عرض موج: فاصله افقی بین دو قله یا دو دره متوالی موج
  • ارتفاع موج: فاصله عمودی بین قله و دره یک موج
  • عرض زبری: فاصله افقی بین دو قله یا دو دره متوالی زبری
  • ارتفاع زبری: انحراف از حالت هموار و  برحسب میکرون

سوزن زبری سنج تعمیر زبری سنج مار و تایم و تیلور

شکل 2

یکی از تجهیزات معمول برای اندازه گیری زبری، زبری سنج یا Roughness tester می باشد که جهت اندازه گیری زبری سطح از روش تماسی استفاده می کنند. در این دستگاه ها یک  هد نظیر سوزن های گرامافون (stylus) بر روی سطح حرکت کرده با توجه به تعدد نوسانات و حداکثر جابجائی میتواند زبری سطح را مشخص کند.(شکل3)

پارامتر های زبری سنج ra Rk Rz

شکل 3

یکی از پارامترهای مهم جهت تنظیم در دستگاه های زبری سنج پارامتر cut-off  یا طول نمونه برداری است. به منظور یافتن زبری باید موج ها از پروفیل اندازه گرفته شده حذف شوند. بدین منظور باید تا یک حد برای طول موج مشخص گردد که به آن Cutoff گفته میشود.جهت تنظیم این پارامتر باید موارد ذیل در نظر گرفته شوند:

Cutoff بر حسب mm یا in داده میشود.

Cutoff باید به اندازه کافی کوچک باشد تا موج را حذف کند.

Cutoff باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا بافت کافی از سطح را پوشش داده و نتایج معناداری بدهد.

معموالاً پنج Cutoff برای سنجش زبری اندازه گرفته میشود. (شکل 4 )

شکل 4

معرفی زبری سنج و اهمیت آن

زبری سنج یکی از ابزارهای دقیق اندازه‌گیری است که برای سنجش زبری سطح قطعات صنعتی استفاده می‌شود. این دستگاه نقش مهمی در کنترل کیفیت سطوح و اطمینان از مطابقت آن‌ها با استانداردهای مهندسی دارد. عملکرد دقیق زبری سنج مستلزم نگهداری و تعمیرات دوره‌ای آن است تا از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری شود.

مشکلات رایج در زبری سنج‌ها

زبری سنج‌ها، بسته به نوع و برندشان، ممکن است با مشکلات مختلفی روبه‌رو شوند که در عملکرد آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برخی از رایج‌ترین مشکلات عبارتند از:

  1. عدم دقت در اندازه‌گیری: این مشکل معمولاً به دلیل خرابی حسگرها، کالیبراسیون نادرست یا آلودگی نوک پروب ایجاد می‌شود.

  2. خطاهای نمایشگر: برخی زبری سنج‌ها ممکن است اعداد نادرست نمایش دهند که می‌تواند ناشی از نقص در مدار الکترونیکی یا مشکل در پردازنده دستگاه باشد.

  3. خرابی باتری یا منبع تغذیه: در مدل‌های قابل حمل، باتری ضعیف یا معیوب می‌تواند عملکرد دستگاه را مختل کند.

  4. فرسودگی یا شکستگی نوک پروب: نوک پروب زبری سنج یکی از حساس‌ترین بخش‌های دستگاه است که به مرور زمان فرسوده شده و نیاز به تعویض دارد.

  5. اختلال در نرم‌افزار داخلی: برخی از زبری سنج‌ها دارای نرم‌افزار داخلی هستند که ممکن است دچار مشکلات اجرایی شود و نیاز به بروزرسانی یا تنظیم مجدد داشته باشد.

انواع برندهای زبری سنج

در بازار، زبری سنج‌ها از برندهای مختلفی عرضه می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. برخی از معتبرترین برندهای زبری سنج عبارتند از:

  • Mitutoyo (میتوتویو – ژاپن)

  • Taylor Hobson (تیلور هابسون – انگلستان)

  • Mahr (مار – آلمان)

  • TIME Group Inc. (تایم – چین)

  • TR200 (تی‌آر ۲۰۰ – چین)

  • Elcometer (الکومتر – انگلستان)

  • Phase II (فاز دو – آمریکا)

  • **SJ-210, SJ-310 (مدل‌های زبری سنج میتوتویو – ژاپن)

  • Insize (این‌سایز – چین)

  • Hommel (هومل – آلمان)

  • Accretech (آکر تک – ژاپن)

روش‌های تعمیر زبری سنج

برای تعمیر زبری سنج، ابتدا باید مشکل اصلی دستگاه شناسایی شود. برخی از روش‌های رایج تعمیر عبارتند از:

1. کالیبراسیون مجدد دستگاه

کالیبراسیون صحیح زبری سنج از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این کار از بلوک‌های کالیبراسیون استاندارد استفاده می‌شود. در صورتی که دستگاه به‌درستی کالیبره نشود، ممکن است نیاز به تنظیم مجدد حسگر داشته باشد.

2. تعویض یا تعمیر نوک پروب

نوک پروب‌های آسیب‌دیده باید تعویض شوند. در برخی موارد، امکان تمیز کردن و بازگرداندن عملکرد اولیه آن‌ها وجود دارد.

3. بررسی و تعمیر مدار الکترونیکی

خرابی در مدارهای داخلی زبری سنج می‌تواند باعث خطای اندازه‌گیری شود. در این حالت، بردهای الکترونیکی دستگاه باید بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شوند.

4. تعویض یا شارژ باتری

در مدل‌های قابل حمل، بررسی وضعیت باتری و در صورت نیاز تعویض آن یکی از مراحل ضروری در تعمیرات است.

5. بروزرسانی نرم‌افزاری

در صورت بروز خطاهای نرم‌افزاری، لازم است که دستگاه به تنظیمات کارخانه بازگردانده شود یا نرم‌افزار آن به نسخه جدیدتری بروزرسانی شود.

چرا تعمیر زبری سنج را به متخصصان بسپاریم؟

با توجه به حساسیت و دقت بالای این دستگاه، تعمیر آن باید توسط افراد متخصص و با تجهیزات استاندارد انجام شود. ویونا صنعت با داشتن تیم مجرب و ابزارهای پیشرفته، خدمات تعمیر انواع زبری سنج را با بالاترین کیفیت ارائه می‌دهد.

خدمات ویونا صنعت در زمینه تعمیر زبری سنج

ما در viunasanatco.ir خدمات زیر را برای تعمیر انواع زبری سنج ارائه می‌دهیم:

  • کالیبراسیون دقیق با استفاده از استانداردهای معتبر

  • تعویض و تعمیر قطعات آسیب‌دیده

  • بروزرسانی نرم‌افزار دستگاه

  • بررسی و اصلاح مدارهای الکترونیکی

  • تعویض باتری و پروب

برای دریافت مشاوره و خدمات تعمیر، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید و از خدمات